Een AED kan levens redden. Wanneer deze ‘hart-resetter’ binnen zes minuten na een hartstilstand ingezet wordt, overleeft de helft van de getroffenen de hartstilstand. Waadhoeke heeft voor dorps- en wijkbelangen, EHBO-verenigingen en sportclubs een subsidieregeling geopend voor het aanschaffen, vervangen, verplaatsen en onderhouden van een automatische externe defibrillator. Germ de Bruin uit Franeker weet hoe belangrijk dat is.

Germ de Bruin (67) was vorig jaar in Tzummarum druk bezig met verhuizen. Die warme juli avond zal hij niet snel vergeten. Hij werd niet lekker, zakte door de knieën en stortte op de oprit voorover in het grind. ‘Eerst zag ik het felste licht dat je kunt bedenken. Alsof je om twaalf uur recht in de zon kijkt. Daarna ging het licht uit.’

Alle geluk van de wereld

Zijn zoon zag het gebeuren. Hij riep om hulp en belde 112. Een gealarmeerde overbuurman begon meteen met hartreanimatie. De Bruin weet van dat alles niets meer. Binnen enkele minuten waren dorpsgenoten met een AED ter plekke. Pas na de derde schok kwam hij bij bewustzijn. ‘Mijn ribben waren gebroken. Ik schreeuwde het uit van de pijn. Op dat moment besefte ik niet dat ik alle geluk van de wereld had. Dat mijn leven was gered. Was de hulp later gekomen, dan was het waarschijnlijk over en uit geweest.’

Drie openhartoperaties

Een ambulance bracht De Bruin met spoed naar het ziekenhuis. Daar volgde hartkatheterisatie. Via een dun slangetje in zijn lichaam bracht een arts zijn bloedvaten in beeld. Die bleken te zijn dichtgeslibd. In tien dagen tijd onderging hij drie openhartoperaties voor zes omleidingen. ‘Zelfs de artsen vonden dat bijzonder. Maar het was geen pretje. Ik had veel pijn en was moe.’

Hart van een 45-jarige

Nadat De Bruin voldoende hersteld was van de ingrepen, kon hij starten met hartrevalidatie. Ook spraken hij en zijn echtgenote twee keer met een maatschappelijk werker. Want zo’n ingrijpende ervaring kan je niet in de koude kleren gaan zitten. Hij blijft er nuchter onder. ‘Volgens de artsen heb ik dankzij de omleidingen nu het hart van een 45-jarige. Aan mijn hart zal het in elk geval niet meer liggen. Ik zit er geen moment over in.’

AED voor de deur

De dag voor de PC van 2021 mocht De Bruin naar huis. Bij de T-splitsing na de snelweg raakte hij in verwarring. ‘De chauffeur sloeg daar linksaf, richting Franeker. In plaats van rechtsaf en dan via Dongjum verder naar Tzummarum. Ik heb daar 28 jaar gewoond en was dat zo gewend. Ineens besefte ik dat de verhuizing al achter de rug was. Helpende handen. Mijn vrouw en ik hebben nu onze draai in Franeker gevonden. Tegenover onze nieuwe woning hangt een AED. Ik verwacht niet dat ik die nog nodig zal hebben. Maar hoe toevallig is dat?’

In groene kastjes hangen ze op veel plaatsen in stad, dorp en wijk: automatische externe defibrillators. Nederland telt ruim 25.000 AED’s. Bijna overal is dit levensreddende apparaat binnen 500 meter beschikbaar. Maar wat als je in een weiland een hartstilstand krijgt?

Watse Zeinstra (57) uit Zweins had zich een middag jagen met vrienden vooraf anders voorgesteld. Nabij Schalsum voelde hij de grond ineens niet meer onder zijn voeten. Midden in het weiland, het geweer om zijn schouder, verloor hij het bewustzijn. Dat moment kan hij zich niet meer herinneren. Zeinstra: ‘Ik weet alleen nog dat ik heel veel licht zag. En in dat licht heit. Hij vertelde mij dat het te vroeg was, dat ik terug moest. Toen ik weer bijkwam lag ik op een brancard.’

Planken over de sloot

Twee jaagkameraden hadden Zeinstra ter plekke gereanimeerd en 112 gebeld. De eerste ambulance die arriveerde, reed zich vast in het natte weiland. Daarna parkeerde een tweede ziekenauto langs de A31. Brandweerlieden legden planken over de sloot, zodat de ambulancemedewerkers met hun brancard Zeinstra konden bereiken. Met een AED namen zij de hartreanimatie over. Een dag later lag de destijds 55-jarige Zweinser voor vier omleidingen zes uren lang op de operatietafel.

Stapje voor stapje

Die bewuste jachtpartij was de eerste sinds lange tijd. Zeinstra had besloten meer te gaan bewegen, omdat hij merkte dat zijn conditie te wensen overliet. Tochten maken door de weilanden kan dan helpen, maar het pakte die dag anders voor hem uit. Een week na de hartoperatie mocht hij naar huis. ‘Stapje voor stapje werkte ik aan mijn herstel. Eerst kleine stukjes lopen, maar algauw kon ik langere wandelingen maken. Daardoor kreeg ik steeds meer kracht en lucht. Nu heb ik alweer enkele jachten achter de rug. Ik ben niet bang dat het opnieuw misgaat, maar soms wel emotioneel.’

Machteloos gevoel reden voor cursus

Een AED is in weilanden niet snel voorhanden. Zeinstra beseft hoeveel geluk hij heeft gehad. Twee van de aanwezige jaagvrienden hadden voor hun werk een cursus reanimeren gevolgd. ‘Zij hebben mijn leven gered. Daar ben ik hen enorm dankbaar voor. Een andere vriend heeft onlangs ook een reanimeercursus gedaan. Hij vertelde mij hoe machteloos hij zich voelde toen ik in het gras lag. Ik had een hartstilstand en hij kon mij op dat moment niet helpen. Daar had hij volgens hem geen goed gevoel bij. Zelf wil ik ook zo’n cursus gaan volgen. Het is zó belangrijk dat meer mensen kunnen reanimeren en een AED kunnen bedienen. Ik ben blij dat ik er nog ben.’